Raporty z prezydencji / Migracje

Co zakładał program polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej w obszarze jednolitej europejskiej polityki migracyjnej? Czy postulował raczej kontynuacje prac zapoczątkowanych w czasie poprzednich prezydencji, czy też wnosił jakieś nowe rozwiązania?

W ramach systemu

Polska w czasie sprawowania prezydencji nie miała w istocie dużego pola do działania w zakresie rozwijania własnych inicjatyw, jako że ramowy program europejskiej polityki migracyjnej – tzw. Program Sztokholmski obejmujący okres 2010-2014 (zastępujący poprzedni Program Haski) – stanowi ramy dla skoordynowanej polityki azylowej i wizowej oraz współpracy policji, służb celnych i wymiarów sprawiedliwości w obrębie UE.

W zakresie regulacji polityki migracyjnej i azylowej polska prezydencja programowo zakładała kontynuacje prac na rozwinięciem i wdrożeniem instrumentów zarządzania legalną migracją wypracowanych w czasie poprzednie prezydencji,, a wertując program polskiej prezydencji można odnieść wrażenie, że stanowisko Polski i jej rola w kształtowaniu polityki migracyjnej jest w dużej mierze ograniczona do kwestii bezpieczeństwa granic i „walki” z nielegalną imigracją.

Wkładem polskiej prezydencji w debatę europejską wokół regulowania migracji z państw trzecich miało być rozwinięcie dyskusji na temat przyszłości Globalnego Podejścia do Migracji (GPM) w odniesieniu do Europy Wschodniej i Azji Centralnej. Rozwój inicjatyw ze wschodnimi partnerami miał przede wszystkim usprawnić działania w zakresie przeciwdziałania nielegalnej migracji poprzez umowy dwustronne i zwiększenie współpracy.

W zakresie rozszerzenia współpracy ze wschodnimi partnerami wkładem i osiągnięciem polskiej prezydencji była, podpisana pod sam koniec trwania prezydencji, w połowie grudnia, umowa o małym ruchu przygranicznym między Polską a obwodem Kalingradzkim, znacznie ułatwiająca przekradzenie granicy mieszkańcom dwóch województw: pomorskiego i warmińsko-mazurskiego i obwodu Kalingradzkiego, co bezpośrednio podlega pod priorytet w zakresie polityki wizowej zakładający rozszerzenia dialogu wizowego z państwami trzecimi.

Śladami Sarkozy’ego

Zaangażowanie Francji w pracę nad wspólną polityką migracyjną oraz rozwiązania wypracowanie przez rząd Sarkozy’ego w czasie francuskiej prezydencji, która uczyniła politykę migracyjną jednym z czołowych priorytetów, ustanowiły poniekąd obowiązujący kurs polityki dla kolejnych prezydencji. Zasadniczym założeniem tego kierunku, przynajmniej w sferze deklaratywnej, jest promowanie aktywnej roli poszczególnych państw poprzez dobieranie migrantów zgodnie z potrzebami rynku i wyznaczanie maksymalnych kwot migrantów, jakie może przyjąć dane państwo. Francja odegrała istotą rolę w kształtowaniu Programu Sztokholmskiego, dążąc do regulacji zwiększających zakres kontroli nad przepływem imigrantów, ograniczeniem prawa do łączenia rodzin (które stanowiło największe źródło napływu migrantów do Francji ostatnich lat) oraz szeroko pojętych działań na rzecz selektywnej polityki migracyjnej poprzez ułatwienie procedury dla osób wysoko wykwalifikowanych.

Oprócz prac nad Programem Sztokholmskim kluczowym osiągnięciem francuskiej prezydencji był Europejski pakt na rzecz imigracji i azylu, który został uchwalony w październiku 2008 roku i był pierwszym tego typu dokumentem próbującym zebrać dotychczasowe osiągnięcia w dziedzinie wspólnej polityki migracyjnej Unii. Pakt zakładał zwalczanie nielegalnej imigracji (w tym wprowadzenie nowego systemu wyznaczania sankcji finansowy na pracodawców nielegalnie zatrudniającym cudzoziemców), działania na rzecz integracji obywateli państw trzecich, wzmocnienie ochrony zewnętrznych granic UE oraz wprowadzenie wspólnego systemu wizowego (docelowo wprowadzenie wiz biometrycznych). Oprócz wspomnianych postulatów zawarto w nim także postulat ulepszenia systemów przepływu informacji na temat migrantów, jak również zwiększenie uprawnień mieszczącej się w Warszawie agencji Europejskiej Agencji Zarządzania Współpracą Operacyjną na Granicach Zewnętrznych Państw Członkowskich Unii Europejskiej Frontex. [1]

Anna  Piłat

socjolog i antopolog kulturowy, absolwentka studiów migracyjnych na Uniwersytecie Amsterdamskim; interesuje się polityką migracyjna UE oraz antropologią migracji. W latach 2007-2009 prowadziła badania nad społeczną percepcją katastrofy w Czarnobylu na ukraińskim Polesiu.