Miejskie Polityki Kulturalne

Wydatki na kulturę, głównie za sprawą inwestycji w infrastrukturę, zwiększyły się blisko dwukrotnie w ciągu ostatnich 6 lat, a blisko 2/3 miejskich urzędników ocenia poziom kultury w swoim mieście jako „powyżej przeciętniej”, wynika z raportu „DNA MIASTA: Miejskie Polityki Kulturalne”, przygotowanego przez Res Publikę Nową.

Przez blisko rok czasu pracy nad raportem badaczom przyświecało jedno podstawowe pytanie – w jaki sposób władze miast organizują swoje działania w dziedzinie kultury? Aby być pewnym odpowiedzi przeprowadzono prawie 200 wywiadów i poddano analizie 390 uchwał budżetowych. Badanie objęło swoim zasięgiem 66 miast, w których mieszka ponad 12,5 mln Polaków.

POBIERZ RAPORT

Miejska polityka kulturalna jest dzisiaj zorientowana przede wszystkim na budowie marketingowego wizerunku oraz infrastruktury kulturalnej. 171% – o tyle pomiędzy 2007 a 2012 r. wzrosły wydatki na inwestycje w remonty starych i budowę nowych obiektów w miastach objętych badaniem. W tym samym czasie ilość środków finansowych przeznaczanych na bieżącą działalność kultury wzrosła o 40%. Przy czym warto pamiętać, że lata 2010 – 2012 przyniosły realny spadek pieniędzy wydawanych na ten cel. Tak wielkie środki przeznaczane na inwestycje z jednej strony rozwiązują istniejące ogromne braki infrastrukturalne, a z drugiej narażają miejską kulturę na poważny kryzys w nadchodzącej przyszłości. Koszty utrzymania nowych obiektów, a często także mieszących się w nich nowych instytucji kultury mogą sprawić, że na realizację planów dotyczących wzmocnienia roli kultury w funkcjonowaniu i rozwoju miast zabraknie pieniędzy.

Choć wydatki na kulturę rosną, to władze miejskie wciąż traktują tę dziedzinę przede wszystkim jako narzędzie promocji, a wysoką pozycję wśród celów miejskich polityki zajmuje także chęć jej wykorzystania jako narzędzie zmiany społecznej – komentuje Artur Celiński, zastępca redaktora naczelnego Res Publiki Nowej i szef zespołu badawczego pracującego nad raportem. Dodaje, że mimo wzrostu wydatków na kulturę, brak długofalowego myślenia o kulturze stawia pod dużym znakiem zapytania stan miejskich polityk kulturalnych w Polsce.

W raporcie zamieszczone zostały dane dotyczące zarówno sposobów rozumienia polityki kulturalnej, jak i wynikających z tego metod jej tworzenia i realizacji. Do tego dodana została analiza finansowa, której wyniki pozwalają zobaczyć, czy istnieje różnica pomiędzy tym, co jest deklarowane, a na co rzeczywiście wydawane są pieniądze. Zespół Res Publiki Nowej opracował dane w sposób pozwalający budować zarówno generalne wnioski o wymiarze ogólnopolskim, jak również dotyczące konkretnych miast. Poza odpowiedzią na pytanie o miejsce kultury w polityce ratusza można uzyskać miarodajną wiedzę np. w kwestii sposób ewaluacji prowadzonych przez władze działań, czy średniej pensji pracowników instytucji kultury.

Raport „DNA Miasta: Miejskie Polityki Kulturalne” to unikatowe w Polsce opracowanie stanu miejskich polityk kulturalnych. „Nie chcieliśmy przystawiać polskich miast do arbitralnego wzorca i sprawdzać, jak bardzo jesteśmy od niego blisko lub daleko. Zależało nam na pokazaniu ważnej części naszej wspólnej rzeczywistości bez tworzenia atmosfery wyścigu pomiędzy miastami.” – mówi Artur Celiński. Choć wydawać by się mogło, że raport kierowany jest do profesjonalistów zajmujących się kulturą i polityką kulturalną, to w kontekście wzrastającego zaangażowania mieszkańców miast istotną grupą odbiorów są także kulturalni amatorzy.

Mając na uwadze, że władze miast prowadzą swoją politykę kulturalną na wyczucie (bo nie stosują żadnych sensownych systemów ewaluacji swoich inwestycji) i w przeważającej większości nie posiadają spisanych i przemyślanych planów rozwoju kultury może się okazać, że w bardzo krótkim czasie konieczne stanie się wsparcie miast w ich dążeniach do realizacji lepszej polityki kulturalnej. Tymczasem jednak prawie 2/3 naszych respondentów z urzędów miejskich ocenia poziom kultury w swoim mieście jako mieszczący się „powyżej przeciętniej” na tle kraju. Tylko 2% z nich oceniło, że ich miasto jest „poniżej przeciętnej”.

Res Publica Nowa  

Redakcja Res Publiki Nowej