XII Forum Polityki Zagranicznej

Czy posłowie z Parlamentu Europejskiego i Sejmu RP potrafią w dyskusji o polityce zagranicznej wyjść poza partyjne schematy? Można się było o tym przekonać podczas XII Forum Polityki Zagranicznej, które odbyło się 10 lipca w Warszawie. W siedzibie Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych debatowali: Tadeusz Aziewicz z PO, Andrzej Grzyb z PSL-u, Krzysztof Szczerski z PiS-u, Piotr Bauć z Ruchu Palikota, Tadeusz Iwiński z SLD oraz Arkadiusz Mularczyk z Solidarnej Polski. Debatę moderował Piotr Kraśko.

Tegoroczna edycja Forum została poświęcona tematowi: „Między Wyszehradem a Północą – Polska wobec państw regionu Morza Bałtyckiego i Europy Środkowej”. Debatę otworzył dyrektor PISM Marcin Zaborowski – postawił tezę, że Polska jest liderem w Europie Środkowej. Dodał również, że kraje Grupy Wyszehradzkiej, w której Polska właśnie zakończyła swoją prezydencję, widzą nas w tej roli. Do słowa wstępnego dyrektora PISM nawiązał Piotr Kraśko i zadał gościom pytanie o to, czy Polska rzeczywiście jest wiodącym państwem regionu i czy powinna pełnić funkcję lidera. Zaproszeni posłowie jednogłośnie przyznali, że Polska ma potencjał, który powinna wykorzystać, aby reprezentować interesy państw bałtyckich i wyszehradzkich w Unii Europejskiej. Każdy z gości miał jednak inną wizję polskiego przywództwa w regionie. Tadeusz Iwiński stwierdził, że politycy bywają aroganccy, mówiąc głośno o tym, że Polska jest liderem. Poseł SLD zauważył, że powinniśmy uzgadniać stanowiska z sąsiednimi państwami, wystrzegając się narzucania własnego punktu widzenia. Z kolei Krzysztof Szczerski wyraził zgoła odmienny pogląd, podkreślając, że rolą przywódcy jest formułowanie wizji i przekonywanie do niej innych. Poseł PiS dodał, że właśnie we wschodniej części Europy powstają ważne idee, które są odmienne od głównego nurtu myślenia o Unii Europejskiej. W podobnym tonie wypowiadał się Arkadiusz Mularczyk, wyrażając swoją niezgodę na odbieranie Polsce podmiotowości poprzez „podpinanie jej pod Zachód”. Poseł Solidarnej Polski skrytykował zaniedbywanie polityki w Europie Środkowo-Wschodniej – powołał się na przykład Gazociągu Północnego. Z kolei Piotr Bauć wyraził opinię, że powinniśmy myśleć szerzej i dbać o przyszłość całej Europy, a nie tylko o partykularny interes narodowy. Poseł Ruchu Palikota zasugerował, że w związku ze swoim położeniem geopolitycznym Polska powinna starać się łączyć północ z południem, wykorzystując potencjał portów morskich.

W dalszej części spotkania Piotr Kraśko w nawiązaniu do wywołanej przez gości sprawy Gazociągu Północnego zapytał ich o relacje polityki z biznesem. Moderator spotkania postawił tezę, że politycy powinni dbać o interesy polskich przedsiębiorców prowadzone poza granicami kraju. Krzysztof Szczerski stwierdził, że najpierw państwo musi wypracować swoją pozycję polityczną, która następnie pozwoli na rozwój biznesu. Ta wypowiedź posła PiS podniosła temperaturę debaty. Część zaproszonych polityków zgodziła się z wyrażoną przez niego opinią, podczas gdy reszta podkreślała, że jest zgoła odwrotnie – to siła gospodarcza państwa buduje jego siłę polityczną.

W drugiej godzinie spotkania w dyskusję włączyła się publiczność. Poruszono wtedy tematy polityki bezpieczeństwa w Europie Środkowo-Wschodniej oraz Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa. Posłowie musieli również zmierzyć się z pytaniem o wejście państw bałtyckich do strefy Euro, które niebawem nastąpi, i wpływ tego wydarzenia na pozycję Polski w regionie. Tadeusz Aziewicz z PO przyznał, że może ono pogłębić różnice między państwami Europy Środkowej, zamiast umacniać to, co między nimi wspólne. Z kolei Andrzej Grzyb z PSL-u stwierdził, że wejście Litwy i Łotwy do strefy Euro pokaże, jakie konsekwencje mogłaby mieć podobna decyzja podjęta przez polski rząd.

Na koniec XII Forum Polityki Zagranicznej powróciła kwestia polskiego przywództwa w regionie Morza Bałtyckiego i Europy Środkowej. Zaproszeni goście zgodzili się co do tego, że Polska powinna budować swoją pozycję poprzez inicjowanie i współpracę przy konkretnych projektach. Posłowie zakończyli debatę, przedstawiając przykłady i propozycje działań podejmowanych wspólnie przez państwa regionu.

Zuzanna  Maciejczak

Studentka Instytutu Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. Interesuje się pamięcią społeczną i badaniami jakościowymi. Współpracowała z Archiwum Historii Mówionej Ośrodka KARTA i Fundacją dla Wolności.