Dziś jest już jutro

Powszechnie dostępne nowe technologie dopełnią drogę do wolności – zarówno w wymiarze społecznym, jak i w obszarze gospodarki globalnej. Europa Środkowa ma przed sobą szansę, jaką daje kolejna, zupełnie nowa fala modernizacji – obejmująca masowe wykorzystanie internetu i nowych technologii. Przez lata doganiała Zachód zgodnie z wytycznymi z zewnątrz. Dziś nie ma gotowych recept czy rozwiązań, które można powielać, bo każdy sam kształtuje swoją przyszłość. To okazja, by przeskoczyć własną historię – pisze Wojciech Przybylski.

Powyższy fragment to wstęp do dyskusji podczas pierwszego w Polsce spotkania  Google Big Tent V4 Innovation – Voice for Innovation. Esej pojawi się jesieną Res Publice Nowej oraz w Visegrad Insight, które były partnerem medialnym wydarzenia. Publikujemy jego fragmenty. Spotkanie z udziałem m.in. Michała Boniego (MAC), Petera Arvaia (Prezi.com) i Davida Drummonda (wiceprezes Google) odbyło się w Zamku Królewskim w ramach Polskiej Prezydencji w Grupie Wyszehradzkiej w tym samym czasie co szczyt premierów Grupy V4 i Japonii.

Dzisiaj jest już jutro. Tak twierdzi William Gibson, pisarz nurtu cyberpunku i jeden z najgłośniejszych wizjonerów w dziedzinie rzeczywiści cyfrowej. W 1984 roku wydał Neuromancera, książkę opowiadającą o przepełnionej technologią dystopii. To ta powieść upowszechniła pojęcie cyberprzestrzeni, Gibson opisał w niej  dylematy, które później śledziliśmy w filmie Matrix. Swoje powieści napisał na takiej samej maszynie do pisania, jakiej używał Hemingway, w czasach kiedy internet wciąż był eksperymentalną siecią między uniwersytetami. A mimo to właśnie wtedy stworzył język opisu skomplikowanych zjawisk, które dopiero miały nadejść. Oto miara innowacji. Efekt wolnej, niczym nie skrępowanej wyobraźni.

W czasach, kiedy na świecie powstawały bestsellery, które zdefiniowały świat przyszłości pełny nadziei i nowych wyzwań, pisarze z Europy Środkowej zmagali się z historią oraz z cenzurą. Nawet pisząc o przyszłości, musieli stawiać czoło przeszłości. Podczas gdy Amerykanie cieszyli się ze zdobyczy postępu, w naszej części Europy pamiętano, że postęp nie tak dawno służył uwiarygadnianiu zbrodni. Krwawa i niesprawiedliwa historia w tej części świata pobudzała przez stulecia pęd ku wolności. Moralne traktaty intelektualistów były potrzebne. Inspirowały do tego, by zmieniać siebie i świat na lepsze, otworzyć się na doświadczenie wolności. Z doświadczenia wolności skorzystaliśmy, ale nie wszyscy i nie wszędzie. Najbardziej Ci, którzy byli wykształceni, otwarci na świat i gotowi na podjęcie ryzyka, słowem – klasa średnia. Co zrobić, żeby skorzystali wszyscy?

William Gibson jest dziś stałym komentatorem trendów technologicznych i zmian, jakie w związku z nimi zachodzą na świecie. Trzy dekady temu przewidywał konsekwencje rozpowszechnienia się internetu w postaci społeczeństwa postindustrialnego i zmierzchu państw narodowych oraz niczym nieograniczonej inwigilacji. Ostatnio zaś prezentuje nam zaskakująco znajomą perspektywę. Twierdzi, że już dziś jest jutro, ale nie dla każdego i nie w równym stopniu. Jak to zmienić?

Res Publica Nowa  

Redakcja Res Publiki Nowej