DNA Miasta – Diagnoza

INSPIRACJA

Jedenaście polskich miast stara się o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury w roku 2016. Wygra to, które stworzy najlepszą wizję długofalowego rozwoju miasta przez kulturę. W ramach programu DNA Miasta od dwóch lat przypominamy, że przemiany w dziedzinie kultury nie mogą skupiać się tylko na ulepszaniu oferty artystycznej i zwiększaniu dostępu do kin, teatrów, muzeów. Rozwój kultury w mieście ma skutkować przede wszystkim tym, aby mieszkańcy mieli poczucie przynależności do konkretnego miejsca, stali się odpowiedzialni za swoje miasto, a jednocześnie mogli o nim współdecydować. Aby stali się miejskimi obywatelami kultury.

Priorytet konkursu Europejska Stolica Kultury 2016 – Miasto i Obywatele – odnosi się właśnie do aktywnej postawy mieszkańców w kształtowaniu kultury. DNAMiasta Diagnoza ma pokazać w jakim stopniu i w jaki sposób miasta wdrażają ten priorytet w swojej polityce kulturalnej. Każde miasto na swój sposób rozumie oraz realizuje ten priorytet. Wiemy, że np. w Łodzi działa Republika Kultury, w Szczecinie odbywają się konsultacyjne poniedziałki, Lublin może się pochwalić oddolną inicjatywą Spoko. Podczas projektu „DNA Miasta Polska 2009” przeprowadziliśmy niezliczone ilości rozmów, przeczytaliśmy wiele dokumentów, odwiedziliśmy 7 kandydatów do ESK. Teraz przyszedł czas na podsumowanie – poprzez kompleksowe badanie chcemy dowiedzieć się, która strategia okazała się najefektywniejsza, przyniosła najlepsze skutki dla mieszkańców. Bo przecież mieszkańcy mają być beneficjentami tego wieloletniego procesu dochodzenia do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury.

W 2009 roku odwiedzaliśmy kandydujące miasta i szukaliśmy wspólnie z władzami, organizacjami pozarządowymi, instytucjami kultury sposobu, aby kultura w danym mieście była bardziej obywatelska. Poprzez warsztaty kreatywne pokazywaliśmy, jak rozmawiać, przekonywać i słuchać się nawzajem, tak aby skorzystali na tym mieszkańcy. Naszym celem było generowanie zmian, proponowaliśmy spojrzenie z nowej perspektywy na politykę kulturalną. Chcieliśmy pokazać miastom, jak można rozwijać wymiar Miasto i Obywatele, tak aby starania o tytuł ESK nie były tylko pretekstem do organizowania artystycznych festiwali, ale żeby stały się impulsem do poprawy jakości życia mieszkańców.

Współpraca

„DNA Miasta” to sprawdzona metoda oraz długofalowy program, którego celem jest zwrócenie uwagi na wartość dialogu z mieszkańcami i aktorami życia publicznego miasta oraz trwała zmiana polegająca na włączeniu obywateli w świadome kreowanie otaczającej ich rzeczywistości.

Zapraszamy wszystkie miasta, które dbają o swój rozwój, do wzięcia udziału w projekcie. DNA Miasta – Diagnoza jest także formą ewaluacji oraz umożliwia sprawdzenie dotychczasowych działań, co procentuje na przyszłość i umożliwia konstruktywne zmiany.

DZIAŁANIA

Dlaczego teraz?

Kandydaci do ESK 2016 do końca sierpnia br. mają czas na złożenie aplikacji, która ma przekonać międzynarodową komisję, że to właśnie to miasto powinno stać się Europejską Stolicą Kultury w roku 2016.

W 2009 roku realizując projekt „DNA Miasta” przeprowadziliśmy serię debat dotyczących wizji kultury w siedmiu polskich miastach. Staraliśmy się być katalizatorem zmiany, biorąc czynny udział w tworzeniu drogi tych miast do stania się Europejską Stolicą Kultury, a tym samym stolicą kultury w ogóle, dla mieszkańców. W niektórych miastach zadziałało od razu, w niektórych nie. Teraz należy zadać pytanie, co już udało się osiągnąć i jakimi metodami.
Powoli dobiega końca etap poszukiwań i wytyczania ścieżek. Nasza diagnoza służyć będzie do odpowiedzi na pytania:

• Jakie działania zostały podjęte i jak miasta je wykorzystały?
• Czy wyścig o tytuł ESK 2016 zmotywował miasto do myślenia o długofalowych i trwałych zmianach w strukturze i funkcjonowaniu miasta?
• Jakie są sposoby angażowania mieszkańców w budowanie wspólnej wizji miasta?

W jaki sposób do tego dojdziemy?

• BADANIA:

Już od czerwca ruszyliśmy z projektem „DNA Miasta – badanie polityki kulturalnej miast”, w ramach którego przeanalizujemy czterech kandydatów do Europejskiej Stolicy Kultury w Polsce pod kątem realizowania przez nich kryterium Miasto i Obywatele na etapie przygotowywania oraz samej strategii.

• KANDYDACI DO ESK 2016 SAMI O SOBIE

W ramach projektu przeprowadzimy serję wywiadów prasowych z operatorami aplikacji do konkursu Europejska Stolica Kultury 2016. Będziemy zbierać opinie i komentarze dotyczące stanu przygotowań. Oddamy głos tym, którzy decydują i którzy kształtują politykę kulturalną miasta. Dowiemy się, jak sami oceniają swoje starania. Z czego są dumni, a nad czym muszą jeszcze popracować.

Wywiady będziemy publikować w Dziale DNA Miasta kwartalnika „Res Publica Nowa” oraz na stronie internetowej www.publica.pl w dziale DNA Miasta.

• DEBATY

We wrześniu, kiedy wszyscy kandydaci złożą już swoje aplikacje, będzie czas na zadanie pytania: ESK start, czy meta? We wszystkich miastach zorganizujemy krótkie debaty z zainteresowanymi życiem kulturalnym ich miasta i zapytamy, co ich zdaniem może im dać tytuł ESK oraz co się stanie, jeśli nie uda się ich miastu zostać Europejską Stolicą Kultury?

• KONFERENCJA

Efekty debat będą wstępem do konferencji, która odbędzie się w październiku w Warszawie w Centrum Europejskim Natolin. Zaproszeni zostaną przedstawiciele miejskich samorządów, NGO-sów, mediów lokalnych i instytucji kultury. Konferencja będzie zbudowana wokół pytania: jak wspomagać miasto i mieszkańców we współpracy przy tworzeniu polityki kulturalnej oraz jak najlepiej wykorzystać potencjał wypracowany w miastach kandydujących do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016? Będziemy rozważać, w jaki sposób kultura może zmienić miasto na lepsze, w jaki sposób mieszkańcy mogą wpływać na administrację i miejską politykę kulturalną, jak wykorzystać potencjał mieszkańców?

• RAPORT

Efektem naszych działań będzie raport, który zawierać będzie zarówno cały proces metodologiczny, wyniki analiz, jak również case studies – dobre praktyki ze wszystkich odwiedzonych przez nas miast. Raport udostępnimy na stronie internetowej projektu. Jednocześnie w czasie trwania badań, będziemy na bieżąco zamieszczać krótkie sprawozdana o przebiegu prac oraz o ciekawych zagadnieniach dotyczących polityki kulturalnej miast.

Kontakt:
Aleksandra Stańczuk
e-mail: aleksandra.stanczuk@res.publica.pl
mobile: 606 900 836

Artur Celiński
e-mail: arturcelinski@gmail.com
mobile: 668 172 566

Organizator:
Res Publica Nowa

Partner merytoryczny:
Centrum Studiów nad Demokracją SWPS

Zrealizowane ze środków:
Narodowego Centrum Kultury w ramach programu Obserwatorium Kultury oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Wojciech  Przybylski

Wojciech Przybylski prowadzi największy w Europie Środkowej program foresightu strategicznego na temat polityk europejskich. Jest redaktorem Visegrad Insight w Fundacji Res Publica w Warszawie. W przeszłości redaktor naczelny Res Publiki Nowej, a następnie EUROZINE - paneuropejskiej sieci magazynów kultury. Wykłada gościnnie dla Foreign Service Institute for U.S. Government, Central European University Democracy Institute, Katolickim Uniwersytet Pázmánya w Budapeszcie. Absolwent MISH UW, Europe’s Future Fellow w IWM - Instytucie o Człowieku w Wiedniu. Członek rady doradczej LSE IDEAS Ratiu Forum, Europejskiego Forum Nowych Idei i Międzynarodowego Forum Strategii Schmidt Futures i Stowarzyszenia Inkubator Umowy Społecznej. Publikował m.in. w Foreign Policy, Politico Europe, Journal of Democracy, Project Syndicate, EUObserver, VoxEurop, Hospodarske noviny, Internazionale, Zeit, Dzienniku Gazecie Prawnej, Gazecie Wyborczej. Pojawia się także w BBC, Al Jazeera Europe, Euronews, TRT World, TVN24, TOK FM, Szwedzkim Radiu i innych. Publikacje książkowe pod jego redakcją: Understanding Central Europe, Routledge (2017) oraz On the Edge. Poland, Culturescapes (2019).